Άλλη μια πίστα αγώνων, άλλο ένα grand prix της Formula 1. Υπάρχει μια αναστάτωση στα paddock του Silverstone, καθώς μια φιγούρα εμφανίζεται από μια πόρτα πίσω από ένα αυτοκίνητο που περιμένει. Εκατοντάδες κλείστρα φωτογραφικών μηχανών κάνουν κλικ. Οι δημοσιογράφοι στριμώχνονται για να δουν το νέο μέλος της αγωνιστικής αδελφότητας να φοράει ένα κράνος σχεδιασμένο από αστέρια.
Μια γυναίκα αγωνίζεται με ένα αυτοκίνητο της Formula 1 – μια στιγμή που ονειρευόταν σε όλη της τη ζωή.
Αλλά όλα σταματούν. Ένα πρόβλημα πίεσης λαδιού σβήνει τον κινητήρα, το αυτοκίνητο ακινητοποιείται. Εκτός από μια ακόμη έξοδο στη Γερμανία, αυτό θα ήταν το τέλος όσον αφορά την οδήγηση μιας γυναίκας σε ένα αγωνιστικό Σαββατοκύριακο της Formula 1.
Όχι, δεν είναι το 2025. Είναι το 2014. Μια δεκαετία μετά, το ρολόι εξακολουθεί να χτυπάει.
Η οδηγός ήταν η Susie Wolff, πίσω από το τιμόνι ενός μονοθεσίου της Williams που συμμετείχε στα πρώτα δοκιμαστικά στο βρετανικό Grand Prix του 2014. Δεν της ανατέθηκε ποτέ να αγωνιστεί.
«Πιθανότατα τώρα που κοιτάζω πίσω με προοπτική, έπρεπε να δουλέψω περισσότερο για τον σεβασμό τους, επειδή υπήρχε ακριβώς αυτή η υποβόσκουσα αμφιβολία ότι ήμουν αρκετά καλή», λέει η Wolff.
«Φυσικά υπάρχουν δύσκολες στιγμές, γιατί όταν είσαι η μοναδική, ξαφνικά δίνεται μεγάλη προσοχή στο φύλο μου αντί για τις επιδόσεις μου στην πίστα.
«Αλλά προσπάθησα να μην αφήσω αυτά να με αποσπάσουν την προσοχή μου, γιατί ήξερα ότι η απόδοση είναι δύναμη και εφόσον έκανα αρκετά καλή δουλειά στον στίβο…». Αλλά υπήρχε αυτός ο φυσικός σκεπτικισμός – ήμουν ένα νεαρό κορίτσι σε ένα πολύ ανδροκρατούμενο περιβάλλον».
«Είμαστε ένα κίνημα, όχι κάτι παροδικό»
Τώρα, ως διευθύνουσα σύμβουλος της ακαδημίας F1 Academy που ανήκει στη Formula 1 και της σειράς ταλέντων επιπέδου Formula 4, μπορεί να είναι σημαντικό μέρος μιας άλλης μεγάλης στιγμής.
Καθισμένη σε μια κατά τα άλλα άδεια αίθουσα συνεδριάσεων στην έδρα της F1 στο Κένσινγκτον του Λονδίνου, συζητά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει τώρα.
«Στο ρόλο μου υπάρχουν μέρες που με πιάνει απόγνωση από… «έλλειψη υποστήριξης» είναι η λάθος λέξη… αλλά πόσο δύσκολο είναι να σπάσεις την παράδοση και να έρθεις με την Ακαδημία F1 να ενθαρρύνεις τους ανθρώπους ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να του δοθεί χρόνος και χώρος και υποστήριξη», λέει η Wolff.
«Η συμμετοχή των γυναικών στον μηχανοκίνητο αθλητισμό δεν ξεπέρασε ποτέ το 5%, οπότε στο παιχνίδι των αριθμών ήταν δύσκολο για τις γυναίκες να φτάσουν στην κορυφή, επειδή απλά δεν έχουμε αρκετά μεγάλη δεξαμενή ταλέντων.
«Έτσι, πρώτα απ’ όλα, πρέπει να έχουμε μεγαλύτερη συμμετοχή και να δημιουργήσουμε αυτά τα ορατά πρότυπα, γιατί μερικές φορές στη ζωή πρέπει να το δεις για να το πιστέψεις. Είμαστε ένα κίνημα και όχι κάτι παροδικό».
Πώς χρειάστηκε τόσος χρόνος για όλα αυτά;
Γιατί, λοιπόν, σε αντίθεση με άλλα κορυφαία αθλήματα, η παρουσία των γυναικών στην F1 έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία;
Μετά τις τρεις εκκινήσεις της Maria Teresa de Filippis τη δεκαετία του 1950, ήρθαν περαιτέρω τομές τη δεκαετία του 1970, καθώς η Divina Galica συμμετείχε -αν και δεν ξεκίνησε- σε τρία grands prix, και η θρυλική Lella Lombardi έλαβε μέρος σε 12 αγώνες για τις March και RAM, πριν η Desire Wilson το 1980 και η Giovanna Amati το 1992 αποτύχουν να προκριθούν σε μια χούφτα αγώνες μεταξύ τους.
Έτσι, η Λομπάρντι παραμένει η τελευταία γυναίκα που κάθισε στην εκκίνηση της Φόρμουλα 1, πριν από 48 χρόνια.
Ήταν συμβολισμός; Όσο καλοπροαίρετη και αν ήταν, με αυτόν τον τρόπο απορρίφθηκε από πολλούς στο άθλημα η πρόσφατη τάση των γυναικών «οδηγών ανάπτυξης» στις ομάδες της F1. Όλοι οι εμπλεκόμενοι γνώριζαν ότι αυτές οι οδηγοί δεν θα κάθονταν ποτέ στο κόκπιτ ενός μονοθεσίου της F1 με θυμό.
Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τουλάχιστον οι προοπτικές βελτιώνονται. Η βραχύβια αλλά σημαντική σειρά W Series άλλαξε το τοπίο το 2019, προτού αναδιπλωθεί πέρυσι. Ήταν μια ευπρόσδεκτη αναστάτωση σε ένα άθλημα που πολύ συχνά κοιμάται στην ποικιλομορφία.
Το πνεύμα της σειράς W Series παραμένει. Και μαζί του υπάρχει μια νέα αισιοδοξία σε ένα άθλημα που είναι πολύ πιο δομημένο στη σύγχρονη εποχή – όπου ο βαθμός εμπειρίας που χρειάζονται οι οδηγοί για να μπουν σε ένα μονοθέσιο της F1 είναι μεγαλύτερος από ό,τι ήταν στην εποχή του Λομπάρντι.
Πότε θα δούμε μια γυναίκα στο grid;
Αν η Formula 1 και η FIA, το διοικητικό όργανο του μηχανοκίνητου αθλητισμού, επιδιώκουν να εντάξουν τις γυναίκες στο άθλημα με πιο ολοκληρωμένο τρόπο αυτή τη φορά, αυτό συνοδεύεται από την προσδοκία του κοινού και όχι από την ελπίδα ότι θα υπάρξουν αποτελέσματα.
Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν τη νέα Ακαδημία F1 Discover Your Drive: ένα πρόγραμμα βάσης για την ενθάρρυνση της συμμετοχής των γυναικών από την ηλικία των οκτώ ετών. Την περασμένη εβδομάδα εισήχθη επίσης ένας επίσημος χάρτης πολυμορφίας και ενσωμάτωσης, εξωτερικός.
«Μου αρέσει να είμαι αισιόδοξη, αλλά είμαι και ρεαλίστρια», λέει η Wolff. «Έχουμε κάποια μεγάλα αναδυόμενα ταλέντα που έρχονται και σίγουρα θα ήθελα να πω ότι μέσα σε 10 χρόνια θα δείτε μια γυναίκα να ξεκινάει έναν αγώνα της Formula 1».
Ο διευθύνων σύμβουλος της McLaren, Zak Brown, συμφωνεί. «Αν κοιτάξετε την πορεία και το ταξίδι που πρέπει να ακολουθήσει κάθε οδηγός, για κάθε οδηγό που θέλει να γίνει Oscar [Piastri] ή Lando [Norris], χρειάζεστε περίπου 10.000 από αυτούς να δοκιμάσουν προσομοιωτές ή καρτ μέχρι να έχετε αυτόν τον όγκο συμμετοχής», λέει.
«Όπως και σε κάθε άλλο άθλημα, όπως και στο ποδόσφαιρο, υπάρχουν 10.000 που θέλουν να γίνουν Μέσι, γι’ αυτό και ξοδεύουμε τον χρόνο μας στα esports και στο F1 Academy και στη βάση».
Η McLaren έχει τη δική της οδηγό στο F1 Academy με την Bianca Bustamante, και του χρόνου με την Ella Lloyd.
«Χρειαζόμαστε πολύ μεγαλύτερο όγκο συμμετεχόντων στα grassroots», προσθέτει ο Brown. «Νομίζω ότι θα χρειαστεί χρόνος, το ταξίδι από το καρτ στη Formula 4 στη Formula regional στη Formula 3 στη Formula 2… είναι περίπου ένα ταξίδι 10 ετών και εμείς μόλις τώρα ξεκινάμε».
Άλλες προσωπικότητες στο paddock της F1 είναι επίσης αισιόδοξες για μια σημαντική ανακάλυψη μέσα στην επόμενη δεκαετία. Ο Stefano Domenicali, ο διευθύνων σύμβουλος του αθλήματος, δεν θα προβλέψει κάποιο χρονοδιάγραμμα, αλλά λέει ότι «θα συμβεί».
Αλλά ίσως η πιο σημαντική φωνή σε όλο αυτό το θέμα είναι αυτή τη στιγμή η Abbi Pulling, η οποία κέρδισε τον φετινό τίτλο της F1 Academy κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου του Grand Prix του Κατάρ, αφού κυριάρχησε σε πολλούς από τους αγώνες της φετινής σεζόν.
«Δεν θα ξέρουμε ποτέ συγκεκριμένα [πότε θα γίνει]», λέει η Pulling. «Αν όχι μέσα στα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια, τότε ελπίζουμε να γίνει σύντομα».
Μετά την κατάκτηση του τίτλου της, η 21χρονη θα λάβει μια πλήρως χρηματοδοτούμενη θέση στο βρετανικό πρωτάθλημα GB3 για να συνεχίσει τον μακρύ δρόμο της για να αποδείξει την αξία της στην πίστα.
«Το F1 Academy ήταν πολύ καλό για εμάς να πάρουμε χρόνο στην πίστα και να εμπνεύσουμε την επόμενη γενιά», λέει η ίδια. «Αν δεν είμαι εγώ ή οι άλλοι σε αυτό το πρωτάθλημα, ελπίζω να είναι η 10χρονη που μας παρακολουθεί.
«Πριν από δύο ή τρία χρόνια, δεν μπορούσα να τελειώσω μια σεζόν επειδή δεν έμενε τίποτα στο ταμείο [λόγω των απαιτούμενων χρημάτων χορηγίας]. Αν δεν υπήρχε [η ομάδα μου] Alpine και η F1 Academy δεν θα αγωνιζόμουν, τόσο απλά – η υποστήριξη που λαμβάνω είναι τεράστια».
Η Γαλλίδα Doriane Pin, που ήρθε δεύτερη, είναι άλλη μία που έχει πραγματοποιήσει μια σειρά από εντυπωσιακές επιδόσεις, μεταξύ άλλων στους αγώνες σπορ αυτοκινήτων, όπου ξεπέρασε αρκετούς πολύ έμπειρους άνδρες ανταγωνιστές στην Πορτογαλία υπό δυνατή βροχή με μια Ferrari 488 GTE το 2022.
Για αυτή τη νέα γενιά, οι επιτυχίες στον μηχανοκίνητο αθλητισμό συμβαίνουν ήδη.
Η Wolff έφερε εμπειρία και αίσθηση αποστολής στον ρόλο της ως επικεφαλής της Ακαδημίας F1.
Υπήρχαν οι δικές της εκκρεμότητες που δεν κατάφερε να συμμετάσχει σε έναν αγώνα της F1, και τα χρόνια που πέρασε στον μηχανοκίνητο αθλητισμό παλεύοντας για σεβασμό αλλά και για θέσεις, μεταξύ άλλων ως οδηγός στα γερμανικά αυτοκίνητα τουρισμού και ως διευθύντρια της ομάδας Venturi Formula E.
«Σε καθημερινή βάση, υπάρχει μερικές φορές μεγάλη απογοήτευση ότι τα πράγματα δεν προχωρούν αρκετά γρήγορα, αλλά μετά πηγαίνω σε μια πίστα ή σε ένα email από έναν γονέα και έχουμε αλλάξει εντελώς την αντίληψή τους για το άθλημα», λέει.
«Θα χρειαστεί χρόνος, αλλά αλλάζουμε την πορεία της αντίληψης των ανθρώπων για το άθλημα και αυτό θα γίνει κάτι πολύ ισχυρό».
Η Wolff πιστεύει ότι δεν υπάρχουν φυσικά εμπόδια όσον αφορά τις απαιτήσεις των αυτοκινήτων. Τα μονοθέσια της F1 διαθέτουν σύστημα διεύθυνσης με υποβοήθηση, ενώ τα μονοθέσια των υποστηρικτικών κατηγοριών – όπως η Formula 2 και 3 – δεν διαθέτουν.
«Έχοντας οδηγήσει ένα μονοθέσιο της F1 και έχοντας οδηγήσει πολύ ανταγωνιστικά, ξέρω ότι είναι εφικτό», λέει. «Δεν είναι κάτι για το οποίο προσπαθώ να μαντέψω ή να πείσω τον κόσμο- είναι κάτι που πιστεύω θεμελιωδώς. Είναι εφικτό.
«Αν κοιτάξω 10 χρόνια πίσω, όταν καθόμουν σε αυτό το μονοθέσιο της F1 στα βρετανικά και γερμανικά γκραν πρι, μπορώ να αισθανθώ πόσο πολύ έχει αλλάξει το άθλημα – έχει πάει από δύναμη σε δύναμη.
«Η βάση των οπαδών αυξάνεται και αυξάνεται, τώρα το 40% του κοινού είναι γυναίκες και η ταχύτερα αναπτυσσόμενη δημογραφική ομάδα είναι οι 18-24 ετών. Η ιδέα ότι η Φόρμουλα 1 είναι για τους μεγαλύτερους άνδρες έχει συντριβεί στο κεφάλι της».
Και καταλήγει ο Wolff: «Είχα πάντα ένα όραμα. Θα σήμαινε τα πάντα για μένα».
Το ρολόι, όμως, εξακολουθεί να χτυπάει.