Εκ πρώτης όψεως, το να συναντήσει κανείς ελεύθερη θέση στάθμευσης σε μία περιοχή με αυξημένη κίνηση και λίγα πάρκινγκ, είναι σαν το λόττο. Παίζεις και απλά ελπίζεις, βασισμένος στην άγνοια της επιστήμης της στατιστικής. Κάποια ευεργετικά αποτελέσματα, σε πνευματικό επίπεδο, θα μπορούσε να έχει και η προσευχή, για ανθρώπους που πιστεύουν σε μία ανώτερη δύναμη. Τι γίνεται όμως με τους πραγματιστές; Έχει τη δυνατότητα κάποιος να προβλέψει που έχει περισσότερες πιθανότητες να παρκάρει, χρησιμοποιώντας τη βοήθεια της επιστήμης;
Εδώ υπάρχει μία μελέτη, που δημοσιεύτηκε το Σεπτέμβριο του 2019 στο Journal of Statistical Mechanics, από τους καθηγητές φυσικής Sidney Redner (από το ινστιτούτο Santa Fe) και Paul Krapvisky (από το πανεπιστήμιο της Βοστώνης). Σε αυτό το paper, προσπαθούν με μαθηματικό τρόπο να ανακαλύψουν ποια είναι η καλύτερη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει ένας οδηγός για να καταφέρει να παρκάρει το συντομότερο δυνατό και όσο πιο κοντά μπορεί στο στόχο του (για παράδειγμα σε ένα εμπορικό κέντρο).
Για το σκοπό αυτό οι δύο ερευνητές αποφάσισαν να διαχωρίσουν τους οδηγούς σε τρεις βασικές κατηγορίες. Η πρώτη εξ αυτών είναι οι «ανασφαλείς» οδηγοί. Αυτοί οι οποίοι πηγαίνοντας προς το στόχο τους θα βρουν μια θέση και θα την καταλάβουν αμέσως. Δεν έχει σημασία αν είναι μακριά και θα περπατήσουν ώρα ή εάν μπορεί να έχει και άλλες θέσεις πιο κοντά. Το αίσθημα ανασφάλειας τους ωθεί να αδράξουν την ευκαιρία, ακόμα και αν δεν πρόκειται πραγματικά για ευκαιρία.
Η δεύτερη κατηγορία είναι αυτή των «οπτιμιστών» οδηγών. Αυτών που πιστεύουν ότι μπορούν να πετύχουν τη θέση στάθμευσης ακριβώς έξω από εκεί που θέλουν να πάνε και αυτό δεν τους εμποδίζει να κάνουν συνεχώς κύκλους, μέχρι να ικανοποιηθεί η επιθυμία τους. Όσο για την τρίτη κατηγορία, είναι αυτή των «συνετών» οδηγών. Αυτοί είναι πιο επιθετικοί από τους πρώτους. Δεν θέλουν να παρκάρουν μακριά από το στόχο τους, ούτε όμως και να κόβουν βόλτες στο διηνεκές, όπως οι δεύτεροι, μέχρι να βρουν να παρκάρουν ακριβώς απέξω.
Χρησιμοποιώντας αυτές τις τρεις κατηγορίες, οι επιστήμονες σχεδίασαν και έτρεξαν μία προσομοίωση με βάση τη θεωρία των πιθανοτήτων και άλλες, σύνθετες εξισώσεις. Φυσικά, η όλη προσέγγιση έγινε σε αυστηρά μαθηματικό πλαίσιο. Πολλές παράμετροι που παίζουν ρόλο στην πραγματικότητα, όπως ένας οδηγός που οδηγεί πιο γρήγορα μέσα στα στενά από έναν άλλο ή που ξέρει μία συγκεκριμένη «καβάτζα» και άρα έχει ένα μικρό πλεονέκτημα, εδώ δεν ελήφθησαν υπόψη.
Το αποτέλεσμα αυτής της μελέτης έδειξε πως τις περισσότερες πιθανότητες να βρει να παρκάρει και να φτάσει στην ώρα του έχει ο συνετός οδηγός, ακολουθούμενος από τον οπτιμιστή και, στο τέλος, από τον ανασφαλή οδηγό. Μπορεί όμως αυτό να έχει αντίκτυπο και στον πραγματικό κόσμο;
Σύμφωνα με τον Andrew Velkey, αναπληρωτή καθηγητή ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Christopher Newport της Βιρτζίνια, «Είναι σημαντικό να σημειωθεί το εξής απλό γεγονός: Η επιτυχία της στρατηγικής στάθμευσης εξαρτάται εν μέρει από τη στρατηγική στάθμευσης που επιλέγουν οι άλλοι οδηγοί». Πρακτικά, αυτό θυμίζει αρκετά θεωρίες παιγνίων, όπως το γνωστό δίλημμα του φυλακισμένου. Όσοι διαβάζετε αυτές τις γραμμές ξέρετε ποια είναι η σωστή στρατηγική και άρα έχετε ένα πλεονέκτημα την επόμενη φορά που για κάποιον αδιόρατο λόγο θα αποφασίσετε να παρκάρετε στην πλατεία Καρύτση, στο κέντρο της Αθήνας, ένα Σάββατο βράδυ, για να πιείτε το ποτό σας. Εάν όμως όλοι οι Αθηναίοι διαβάσουν αυτό το κείμενο και πράξουν αναλόγως, το πλεονέκτημα αυτό εξανεμίζεται.
Ο χρόνος και η αντίληψη της έλλειψης θέσεων είναι οι δύο μεγαλύτεροι παράγοντες που επηρεάζουν τις στρατηγικές στάθμευσης. Οι άνθρωποι αφιερώνουν χρόνο αναζητώντας ένα χώρο στάθμευσης και επιβαρύνονται με ένα επιπλέον χρονικό διάστημα περπατήματος από το όχημά τους προς τον τελικό προορισμό. Αρκετοί οδηγοί, αναζητώντας μία θέση κοντά στην πόρτα τους για να μην περπατήσουν πολύ, καταλήγουν τελικά να τρώνε περισσότερο συνολικά χρόνο με όλη τη διαδικασία της στάθμευσης. Αυτό μάλιστα ισχύει ακόμα και για κόσμο που κατευθύνεται προς κάποιο γυμναστήριο, ώστε να ασκηθεί!
Επίσης, στον τρόπο που λειτουργούν οι οδηγοί παίζει ρόλο και η προκατάληψη επιβεβαίωσης (confirmation bias), η τάση τους δηλαδή να ανακαλέσουν και να ερμηνεύσουν πληροφορίες με τρόπο που να επιβεβαιώνει τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις ή υποθέσεις τους. Οι λίγες φορές που έχουμε βρει θέση ακριβώς απέξω, μας οδηγούν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων να κάνουμε συνεχώς κύκλους. Αντίστοιχα, για τους ανασφαλείς οδηγούς, η εύκολη εύρεση μίας θέσης στάθμευσης μακριά είναι σημαντικότερη ως εικόνα από τις διαθέσιμες θέσεις στάθμευσης που θα συναντήσει καθώς περπατά προς τον προορισμό του.
Follow @CarsnewsGr