Εδώ και χρόνια οι υποψήφιοι αγοραστές αυτοκινήτων έχουν αλλάξει αισθητά τα κριτήρια επιλογής τους. Έτσι, ενώ παλαιότερα τα κριτήρια ήταν ο κινητήρας, οι χώροι, το χρώμα, το «πόσα πιάνει», και – για τους διαβασμένους – η ανάρτηση, τα φρένα, το σύστημα διεύθυνσης, σήμερα οι περισσότεροι εστιάζουν την προσοχή τους στον ηλεκτρονικό εξοπλισμό ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, δηλαδή την οθόνη πολυμέσων που βρίσκεται σε περίοπτη θέση στη μέση του ταμπλό.
Πρόκειται ουσιαστικά για ένα tablet που ενημερώνει, ψυχαγωγεί, αλλά και δίνει δυνατότητα ρυθμίσεων βασικών ή περιφερειακών συστημάτων του οχήματος. Αυτός ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός θεωρείται πλέον απαραίτητος, τόσο γιατί κάνει την ζωή οδηγού και επιβατών πιο εύκολη και ευχάριστη, όσο και γιατί μας ετοιμάζει για την επόμενη ημέρα της αυτοκίνησης, δηλαδή την αμιγώς αυτόνομη οδήγηση, όπου ο επιβάτης θα δίνει εντολές στο όχημα μέσω αυτής της οθόνης προκειμένου να ικανοποιήσει τις μεταφορικές, ψυχαγωγικές και ενημερωτικές του ανάγκες.
Προς το παρόν πάντως και πολύ πριν την επικράτηση της αυτόνομης οδήγησης, η οθόνη αυτή και οι δυνατότητές της έχει γίνει τόσο δημοφιλής στους υποψήφιους αγοραστές, ώστε στους κύκλους πώλησης αυτοκινήτων να αναφέρεται συχνότατα ότι, αυτοί δεν ψάχνουν για αυτοκίνητο, αλλά για ένα tablet με… τέσσερις ρόδες. Προς επίρρωση του παραπάνω συμπεράσματος στις δημοσιογραφικές παρουσιάσεις νέων μοντέλων το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου των ομιλητών αφορά στην συνδεσιμότητα και όχι στα ζητήματα ενεργητικής/παθητικής ασφάλειας και νέων τεχνολογιών.
Σε κάθε περίπτωση η οθόνη πολυμέσων είναι εξοπλισμός ο οποίος αποσπά την προσοχή του οδηγού κατά τη διάρκεια της οδήγησης σε χρόνο που μερικές φορές υπερβαίνει τα 15 δευτερόλεπτα. Αν σκεφτούμε ότι, στην ένα αυτοκίνητο που κινείται με ταχύτητα 100 χλμ/ώρα, διανύει σχεδόν 28 μέτρα, σε ένα μόνο δευτερόλεπτο, καταλαβαίνουμε αμέσως πόσο η οθόνη αυτή επηρεάζει δυσμενώς την οδήγηση. Μάλιστα επειδή οι οθόνες αυτές γίνονται ολοένα πιο πλούσιες σε παρεχόμενες υπηρεσίες, σε συνδυασμό με το ότι, σχεδόν κανείς δεν αφιερώνει χρόνο ανάγνωσης στις πολυσέλιδες οδηγίες χρήσης, η προσοχή του οδηγού αποσπάται όλο και περισσότερο, με αποτέλεσμα αυτός να μην μπορεί δει εικόνες του περιβάλλοντος που του χρειάζονται προκειμένου να είναι ασφαλής.
Έρευνες έχουν δείξει πως, σημαντικό ποσοστό των τροχαίων (που μπορεί να φτάνει έως το 30%) αποδίδονται στα συστήματα multimedia, καθώς με τη χρήση τους αυξάνεται ο χρόνος αντίδρασης του οδηγού σε κάθε ερέθισμα. Ο χρόνος αυτός που μεσοσταθμικά είναι υπολογισμένος σε περίπου 1 δεύτερο (αν ο οδηγός είναι απερίσπαστος), αυξάνεται κατά περίπου 35% με τη χρήση κινητού (το λίγο αλκοόλ +12% και οι «ουσίες» σε +20%), ενώ ξεπερνά το 50% όταν ο οδηγός αφοσιώνεται στην οθόνη πολυμέσων. Αν σκεφτούμε πως σε μόλις ένα δευτερόλεπτο το όχημα που τρέχει με 50 χλμ/ώρα έχει διανύσει σχεδόν 14 μέτρα, αντιλαμβανόμαστε πως τα περιζήτητα «κινούμενα» tablet είναι βραδυφλεγείς βόμβες για κάθε οδηγό. Οι αριθμοί είναι συγκλονιστικοί και αποκαλύπτουν μια καλά καμουφλαρισμένη παγίδα που συνταξιδεύει μαζί μας σε κάθε διαδρομή, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε πόσο μπορεί να μας βλάψει.
Καθώς μάλιστα κανείς νομοθέτης μέχρι σήμερα δεν έχει ασχοληθεί σοβαρά με το πώς και πόσο επηρεάζει την οδήγηση η οθόνη πολυμέσων ώστε να επιβάλλει «περιοριστικά» μέτρα, ο οδηγός δεν μπορεί να αντιληφθεί την επικινδυνότητα που εγκυμονεί η χρήση της, αλλά αντίθετα θεωρεί πως τον βοηθά στην οδήγηση, ενώ – επί της ουσίας – πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο καθώς η χρήση της καθυστερεί σημαντικά τις αντιδράσεις σε περίπτωση μιας επικίνδυνης κατάστασης που μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να εξελιχθεί μπροστά μας.
Μια λύση θα μπορούσε να είναι η αδυναμία χρήσης της οθόνης πολυμέσων όταν το όχημα κινείται, αλλά αυτό είναι κάτι που μόνο μερικώς υφίσταται και όχι σε όλα τα οχήματα που φέρουν οθόνη.
Μέχρι λοιπόν τα αυτοκίνητα αυτονομηθούν πλήρως, ή εφαρμοστεί πως η χρήση οθόνης είναι εφικτή με το όχημα εν στάση), ας έχουμε το νου μας καθώς η οθόνη πολυμέσων «βλάπτει σοβαρά την οδήγηση.